Đau Đầu - Giới Thiệu và Phân Loại

Giới thiệu
Đau đầu là một trong những triệu chứng thường gặp nhất trong y khoa, với 96% dân số từng trải qua ít nhất một lần. Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến đau đầu. Dù hầu hết các trường hợp đau đầu không nghiêm trọng, vẫn có một số dấu hiệu cho thấy có thể có nguyên nhân nguy hiểm cần được bác sĩ kiểm tra.

Phân loại
Đau đầu nguyên phát
Đau đầu nguyên phát không phải là hậu quả của các bệnh lý khác. Nó có thể do sự rối loạn chức năng hoặc hoạt động quá mức của các bộ phận nhạy cảm đau trên đầu. Hơn 90% các cơn đau đầu nguyên phát thuộc vào một trong các loại sau:

Đau nửa đầu (Migraine)
- Gặp ở 12-15% dân số, có thể xảy ra từ 18-60 tuổi và có xu hướng di truyền, với nguy cơ tăng gấp 4 lần nếu có cha hoặc mẹ bị đau nửa đầu.
- Các cơn đau kéo dài từ 4 đến 72 giờ và có thể tái phát khi căng thẳng, tiếp xúc với kích thích như ánh sáng, âm thanh, hoặc mùi, thay đổi thời tiết, hay các yếu tố khác như chu kỳ kinh nguyệt, nhịn đói, rối loạn giấc ngủ, và một số loại thực phẩm.
- Thường xảy ra ở một bên đầu, nhưng có 30% trường hợp đau cả hai bên.
- Đau thường có nhịp đập hoặc cảm giác đau nhói, kèm theo buồn nôn, nôn, sợ ánh sáng và tiếng động.

Đau đầu kiểu căng thẳng (đau đầu căng cơ)
- Đau ở mức độ nhẹ đến trung bình, kéo dài từ 30 phút đến 7 ngày, với 1-14 cơn mỗi tháng.
- Đau thường xuất hiện ở hai bên đầu, có thể lan đến vùng cổ gáy, với cảm giác siết chặt hoặc ép chặt mà không có nhịp đập.
- Thường không kèm theo các triệu chứng khác như buồn nôn, chóng mặt, sợ ánh sáng và tiếng động.

Đau đầu cụm
- Đau rất dữ dội, có thể đạt đỉnh điểm chỉ sau vài phút từ khi khởi phát.
- Các cơn đau kéo dài từ 15 phút đến 3 giờ và có thể tự khỏi, thường xảy ra ở một bên đầu, đặc biệt ở vùng mắt hoặc thái dương, với cảm giác như dao đâm sâu trong đầu.
- Kèm theo có thể là sụp mi, co đồng tử, chảy nước mắt, nghẹt mũi và các triệu chứng khác.

Đau đầu thứ phát
Đau đầu thứ phát là do một tình trạng bệnh lý nào đó gây ra và thường giống với các loại đau đầu nguyên phát như Migrain hoặc căng cơ. Khi gặp các yếu tố nguy cơ liệt kê dưới đây, người bệnh cần phải đi khám bác sĩ.

Bệnh sử
- Trên 50 tuổi.
- Gần đây có chấn thương ở đầu hoặc cổ.
- Mang thai trên 20 tuần hoặc mới sinh.
- Có hệ miễn dịch suy giảm.
- Đang điều trị bằng thuốc kháng đông.
- Có tiền sử ung thư hoặc nguy cơ ngộ độc khí CO.

Triệu chứng
- Đau đầu xuất hiện đột ngột.
- Đau đầu lần đầu hoặc thay đổi tính chất đau đầu so với trước đây.
- Đau kèm theo đau trong hốc mắt, thay đổi thị giác hoặc đau tăng khi thay đổi tư thế.
- Đau đầu ngày càng nặng hơn kèm buồn nôn.
- Đau đầu xuất hiện vào buổi sáng sau khi ngủ dậy.

Dấu hiệu (xác định bởi bác sĩ)
- Thay đổi tình trạng ý thức hoặc tâm thần.
- Dấu hiệu thiếu sót thần kinh hoặc phù gai.
- Đau ở vùng động mạch thái dương.
- Sốt, phát ban hoặc các dấu hiệu toàn thân khác.

Cận lâm sàng cho triệu chứng đau đầu
Hình ảnh học
MRI sọ não thường được sử dụng để chẩn đoán các nguyên nhân đau đầu thứ phát.

Chọc dò dịch não tủy
Chỉ định khi nghi ngờ đau đầu do nhiễm trùng, viêm, hoặc bệnh lý ác tính.